Σαύρα

Οι σαύρες είναι ζώα της ομοταξίας ερπετά (sauropsida). Τα περισσότερα είδη έχουν 4 πόδια και κινούμενα βλέφαρα (σε αυτά τα σημεία διαφέρουν από τα φίδια, ενώ το σχήμα του σώματός τους μοιάζει με αυτά). Τα είδη τους ποικίλλουν στο μήκος τους από λίγα εκατοστόμετρα (μερικά γκέκο της Καραϊβικής) μέχρι σχεδόν τρία μέτρα (Δράκος του Κομόδου).
Ορισμένα είδη σαύρας δεν διαθέτουν εμφανή πόδια, παρότι υπάρχουν ίχνη τους στον σκελετό τους, αλλά ξεχωρίζουν από τα αληθινά φίδια από την ύπαρξη των βλεφάρων και των εξωτερικών ανοιγμάτων για τα αυτιά. Οι ουρές αυτών και άλλων σαυρών εξάλλου αποσπώνται από το σώμα όταν παγιδευθούν, ως μέσο άμυνας, και μετά αναπτύσσονται και πάλι, κάτι που δεν μπορεί να το κάνει κανένα φίδι. Παρότι φαίνονται γλοιώδεις, το δέρμα τους είναι στην πραγματικότητα πολύ ξηρό, αφού δεν φέρει πόρους που να βγάζουν ιδρώτα ή λιπαντικά υγρά. Μάλιστα οι περισσότερες σαύρες αποφεύγουν το νερό και δεν πρέπει να συγχέονται με τις σαλαμάνδρες, που είναι αμφίβια και όχι ερπετά. Ωστόσο, όλες οι σαύρες είναι ικανές να κολυμβήσουν, αν χρειασθεί, και πολύ λίγα είδη, όπως ο βάρανος του Νείλου, είναι υδροχαρή.
Πολλές σαύρες μπορούν να αλλάξουν χρώμα ώστε να μοιάζουν με το περιβάλλον τους ή σε περιπτώσεις άγχους. Το πιο συνηθισμένο τέτοιο παράδειγμα (και παροιμιώδες για αυτό) είναι ο χαμαιλέοντας.
Οι σαύρες τρέφονται με έντομα ή τρωκτικά. Λίγα είδη τους είναι παμφάγα ή φυτοφάγα. Γνωστό φυτοφάγο είδος είναι η ιγκουάνα, που είναι ανίκανη να χωνέψει ζωικές πρωτεΐνες. Μέχρι πολύ πρόσφατα, πιστευόταν ότι μόνο δύο από τα εκατοντάδες είδη σαύρας ήταν δηλητηριώδη: η Μεξικανική σαύρα και η συγγενής της Σαύρα του Τζίλα (Gila monster), αμφότερες ιθαγενείς του βόρειου Μεξικού και των νοτιοδυτικών ΗΠΑ, και μόνο. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια απέδειξαν ότι στην πραγματικότητα αρκετές σαύρες της οικογένειας ιγουανίδες και της οικογένειας βαρανίδες έχουν αδένες που παράγουν δηλητήριο. Συνήθως αυτές δεν είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο, καθώς το δηλητήριό τους εισάγεται στη στοματική τους κοιλάτητα αργά με τη μάσηση, και δεν εγχέεται από τα μπροστινά δόντια ως ένεση, όπως συμβαίνει με τα φίδια. Εννέα τοξίνες ανακαλύφθηκαν, που μέχρι τότε πιστευόταν ότι υπάρχουν μόνο στα φίδια, καθώς και χημικές ενώσεις που βρέθηκαν για πρώτη φορά σε ζώα.
Τα περισσότερα άλλα είδη σαύρας είναι τελείως αβλαβή για τον άνθρωπο. Μόνο τα πολύ μεγαλύτερα μπορούν να τον σκοτώσουν, όπως (Δράκος του Κομόδου, που είναι γνωστό ότι επιτίθεται σε ανθρώπους (έχει φάει κυρίως βρέφη ή νήπια) και στα κατοικίδια ζώα τους. Οι κυρίως δηλητηριώδεις (σαύρα του Τζίλα, σαύρα του Μεξικού) δεν έχουν αρκετά ισχυρό δηλητήριο ώστε να σκοτώσουν άνθρωπο, αλλά με τα ισχυρά σαγόνια τους μπορεί να ανοίξουν μεγάλες πληγές με τη δαγκωματιά τους. Συνολικά, οι σαύρες είναι περισσότερο ωφέλιμες παρά επιβλαβείς για τον άνθρωπο: είναι σημαντικοί θηρευτές βλαβερών ειδών (εντόμων και τρωκτικών), ορισμένα είδη τους τρώγονται από τον άνθρωπο (π.χ. ιγκουάνα στην Κεντρική Αμερική), και πρόσφατα έγιναν δημοφιλείς και ως κατοικίδια ζώα συντροφιάς.
Οι περισσότερες σαύρες είναι ωοτόκες (ο κανόνας για τα ερπετά), αλλά λίγα είδη είναι ζωοτόκα. wikipedia